Hey Tess, heb je het gehoord over die aanslag in Hamburg? Wat vind je ervan?

Deze vraag werd mij heel wat keren gesteld de afgelopen dagen. Door collega’s, vrienden, ex Getuigen en zelfs een actieve Getuige. Hoe vind je de woorden om antwoord te geven op deze vraag? Ik vind het afschuwelijk, verdrietig, beangstigend. Stel je voor dat je op een plaats van aanbidding bent met je familie en vrienden en dat… Ik sla volledig dicht bij die gedachte.

Nu, anderhalve week later, wil ik er toch het een en ander over zeggen. Het is ingewikkeld, maar ik ga mijn best doen er een helder verhaal van te maken. We beginnen bij het begin.

Wat is er gebeurd?

Wat is er gebeurd?

Het is 9 maart 2023, omstreeks 20:45 uur en de vergadering in de koninkrijkzaal is afgelopen. Een zuster loopt naar buiten. Zij stapt in haar auto en op dat moment wordt zij door Philipp Fusz (35) onder vuur genomen. Zij kan echter wegkomen en waarschuwt de politie. Philipp schiet vervolgens door een raam en gaat dan de koninkrijkzaal binnen. Hij vuurt zo’n 135 kogels af en dood hiermee vier mannen, twee vrouwen en een ongeboren kind. Als de politie ter plaatste komt, doodt hij zichzelf.

(Voor meer uitgebreide informatie: https://avoidjw.org/news/hamburg-shooter/ )

De media

Het nieuws over deze aanslag verspreidt zich razendsnel. Er komen officiële reacties van de politie en de burgermeester van Hamburg. De minister van Binnenlandse Zaken legt bloemen bij de koninkrijkzaal. Uit de reacties komt naar voren dat de dader een ex lid is van de organisatie van Jehovah’s Getuigen.

Editie NL besteedt op 10 maart aandacht aan deze zaak. Het item krijgt de kop “Jehovah’s Getuigen: altijd omstreden” en de presentator leidt het item in met de vraag of er niet veel strenger toezicht moet komen op het reilen en zeilen van de Jehovah’s Getuigen. Er is, zo vervolgt hij, al jaren felle kritiek op de verziekte sfeer binnen de organisatie als gevolg van hersenspoeling en uitsluiting. Hoewel ik het hier in principe hardgrondig mee eens ben, vind ik persoonlijk de timing van dit item ongepast. Het was wat mij betreft voldoende geweest om eerst het feitelijke nieuws maar eens te brengen.

Er komen echter wel een paar interessante punten in dit item naar voren. Raymond Hintjes (stichting Reclaimed Voices) antwoordt op de vraag of de organisatie verboden zou moeten worden dat dit niet wenselijk is. Een verbod leidt er alleen maar toe dat ze ondergronds gaan en dan zijn ze helemaal uit het zicht. Een verstandige opmerking. Editie NL heeft ook contact gelegd met Lloyd Evans, een bekende ex Getuige, You Tuber en activist. Lloyd geeft aan dat hij verwacht dat dit soort aanslagen vaker voor gaan komen. Zijn volledige uitleg bij deze verwachting volgt een paar dagen later op zijn eigen kanaal: https://www.youtube.com/watch?v=ph_SVjPX4-o

De organisatie

Tijdens de persconferentie van de politie van Hamburg op vrijdag 10 maart, spreekt Michael Tsifidaris, woordvoerder van de Getuigen in Duitsland. Hij begint met het betuigen van steun aan alle betrokkenen en het uitspreken van dank aan alle hulpdiensten ter plaatse. Hij eindigt zijn statement met:

“De vermoedelijke dader was niet iemand die is uitgesloten… Hij verliet de organisatie uit vrije wil.”

Op de website van de Getuigen verschijnt een korte mededeling met een paar Bijbelteksten om de Getuigen een hart onder de riem te steken. Een paar dagen later is deze mededeling verdwenen.

De ex Getuigen

Uiteraard ging er ook een schokgolf door de gemeenschap van ex Getuigen. De reacties waren heel uiteenlopend. Velen voelden de oude verbondenheid. Sommigen raakten hiervan in de war. Er was afschuw, verdriet en ongeloof. Maar er waren ook andere geluiden. Geluiden als “dit was te verwachten” en “ dit moest een keer gebeuren”, tot zelfs geluiden van bijna “net goed”. Vooral die laatste raakten mij hard. Het maakte mij boos. Hoe durven ze zo te reageren? Wij waren ooit één van hen!

Een lieve vriendin wees mij op het feit dat ook achter dit soort uitingen een heel verhaal schuil gaat. En dat (nog) niet iedereen ruimte heeft voor empathie en compassie. Ik voel haar gelijk daarin, maar ik blijf het lastig vinden. Ik ga er dus verder niets meer van zeggen. In plaats daar van vertel ik je liever wat ik er nu, anderhalve week later, zelf van vind.

Hey Tess, wat vind jij ervan?

De eerste dagen voelde ik vooral verdriet. Ik voelde de verbondenheid van een vorig leven. Ik stelde mij de angst en het verdriet van de broeders en zusters in die koninkrijkzaal voor. Ik dacht aan mijn ouders en zussen. Wat als…

Nu, anderhalve week later, ben ik ook benieuwd naar de verdere gevolgen van deze aanslag. Welke draai gaat de organisatie hieraan geven? Het statement van Michael Tsifidaris dat Philipp Fusz niet werd uitgesloten, maar vrijwillig de organisatie verliet, is op zijn zachts gezegd misleidend. Het lijkt erop dat hij op voorhand al een eventuele schuldvraag wil verleggen. Er wordt immers al geruime tijd onderzoek gedaan naar de gevolgen van uitsluiting bij Jehovah’s Getuigen. Want is er eigenlijk een verschil tussen uitgesloten worden en vrijwillig vertrekken?

De gevolgen zijn precies hetzelfde. Je verliest alle contact met familie en vrienden. Je wordt gemeden door iedereen die je kent. Er wordt zelfs “geen groet tot je gericht”. Ik verwacht dat de organisatie deze aanslag gaat aangrijpen om hun eigen beleid ten aanzien van afvalligen kracht bij te zetten. Ik verwacht een artikel of lezing over het gevaar van afvalligen. ‘Afvalligen zijn ten prooi gevallen aan de Duivel, geestelijk ziek, niet tot liefde in staat. En daarom werkt de uitsluitingsregeling. Dit doen we om de gemeente van God te beschermen.’

Eigenlijk is het een self fulfilling prophecy. De organisatie schetst een afschuwelijk beeld van afvalligen en dwingt de Getuigen om deze mensen als vuil te behandelen. Met als gevolg dat veel ex Getuigen zo vol woede en verdriet zitten, dat ze niet meer weten hoe ze met deze gevoelens om moeten gaan. Dat is ze ook nooit geleerd. Het antwoord op alles was immers altijd: bidden. Helaas is er binnen de geestelijke gezondheidzorg in Nederland nog heel veel onbekend als het om uitsluiting bij Jehovah’s Getuigen gaat. Er is dus ook niet altijd adequate hulp voor worstelende ex Getuigen. Helaas grijpen sommigen naar drank en drugs. En zo ontstaan dus dit soort vreselijke situaties.

Verschrikkelijk en verwerpelijk

Ik wil op geen enkele manier goedpraten wat Philipp Fusz heeft gedaan. Het is verschrikkelijk en verwerpelijk. En er speelde bij hem nog veel meer dan alleen zijn achtergrond in de organisatie. Maar ik hoop oprecht dat er steeds meer mensen na gaan nadenken over de organisatie van Jehovah’s Getuigen en hun gebruiken. Stel kritische vragen, maar behandel ze met respect als ze bij je aan de deur komen. Bedenk dat ze dit uit liefde voor hun medemens doen. Let vooral op de ex Getuigen in je omgeving. Zorg dat ze zich welkom en veilig voelen in de wereld buiten de organisatie. Roep op tijd hulp in als je vermoedt dat ze gaan escaleren. En dan bedoel ik niet alleen in de richting van een aanslag. Ook zelfdoding is een groot probleem onder ex Getuigen.

Dit artikel is al langer dan ik mij had voorgenomen. Er is zoveel te zeggen. Ik voel vaak veel frustratie als ik opmerk hoe weinig mensen weten over deze gevaarlijke organisatie. Dus ik hoop dat dit artikel bijdraagt aan een klein beetje meer openheid. Hamburg was nu in het nieuws, maar het was niet de eerste keer dat zoiets gebeurde (2018 in Michigan, 2022 in Colorado). Ik hoop dat dit de laatste keer was, maar ik ben er oprecht bang voor dat dit vaker gaat gebeuren.

Ik wil graag alle betrokkenen, Getuigen en ex Getuigen, nogmaals heel veel sterkte wensen. Wees lief voor elkaar.

Tess.

Special thanks to Lloyd Evans and Jason Wynne, for their research and contribution to more openness about the organization of Jehovah’s Witnesses.

(Mocht je naar aanleiding van het lezen van dit artikel of naar aanleiding van mijn boek behoefte hebben aan contact met iemand van www.ex-jg.nl, stuur dan even een berichtje via het contactformulier op de website. Je kunt erop vertrouwen dat we altijd zeer discreet omgaan met wat je vertelt en je altijd met liefde en respect zullen benaderen.)